Gelukkig nieuwjaar!

¡Hola amigos!

Ondanks mijn goede voornemens pas nu weer een blog... 21 juni, alweer meer dan een maand in Bolivia. En terwijl bij jullie de zomer begint, is het hier de kortste dag van het jaar, vanaf vandaag officieel winter en volgens de Aymara, een van de inheemse volken van Zuid-Amerika, de eerste dag van een nieuw jaar. Dat versterkt het andere-kant-van-de-wereld gevoel wel flink. Hoewel... ik zit hier in een rokje en met slippers in het Internetcafé, dus qua temperatuur zal het hier niet veel onderdoen voor het verre Holanda! Nadeel is wel dat het hier ´s avonds heel vroeg donker is, al rond een uur of zes. Aangezien je als jonge gringa (westerse buitenlandse) in het donker beter niet alleen op straat kunt lopen, is je vrijheid ´s avonds nogal beperkt. Vandaar ook dat ik er niet vaak aan toekom om te gaan bloggen... Gelukkig zijn de taxi´s hier heel goedkoop: voor minder dan een euro crossen ze je de stad door, dus helemaal aan huis gebonden ben je ´s avonds gelukkig niet!

Na vijf weken begint het leven hier steeds meer te wennen. Vorige week ben ik verhuisd. De eerste maand woonde ik in het tuinhuis van een Boliviaanse dame. Op zich een mooi huisje, maar erg stilletjes. De andere twee kamers in het huis stonden namelijk leeg, dus alleen huisbazin Yolanda en haar drie hondjes boden gezelschap (en het gezelschap van de hondjes betekende vooral wild toegeblaft en besprongen worden en af en toe een plasje in de woonkamer vinden...). Mijn collegavrijwilligster Judith nam me mee naar haar huis, dat meer in het centrum ligt en wordt bevolkt door een stuk of tien gringo´s. Dat betekent leven in de brouwerij! Toen er vorige week een kamer vrijkwam heb ik mijn biezen gepakt. Judith en een paar andere Nederlandse meiden die ik hier heb ontmoet gaan alweer bijna terug naar Nederland, maar daar komen ongetwijfeld weer leuke, grappige, vreemde mensen voor in de plaats!

Het begin van de winter betekent ook het begin van de wintervakantie. De komende drie weken is er geen school voor de kids en ook een beetje bijkomen voor mij. De afgelopen weken heb ik rondgekeken en lessen geobserveerd op school. Het eerste dat opvalt is dat de klassen enorm zijn: een groep van 45 leerlingen is geen uitzondering. Hierdoor hebben de leerkrachten niet veel tijd voor individuele aandacht: de lessen gaan veelal klassikaal en dan is het maar hopen dat de leerlingen goed meekomen. Opvallend is dat de leerkrachten over het algemeen niet erg streng zijn, wat resulteert in chaotische taferelen waarbij het nooit echt stil is, leerlingen aan elkaar lopen te sjorren en lukraak de les in- en uitlopen. Ik heb nu een paar ochtenden geassisteerd in groep 3, waar een net afgestudeerde lerares 46 kinderen onder haar hoede heeft. Poeh... Dan ben je na een paar uur goed moe! Voor kinderen die het leren niet heel makkelijk afgaat is het soort onderwijs dat ze krijgen verre van ideaal: zij hebben meer uitleg, motivatie en persoonlijke begeleiding nodig. De schoolbibliotheek waar ik werk biedt daar goede mogelijkheden voor, maar deze worden (nog) niet altijd even goed benut. Alle docenten kunnen één keer per week een groep leerlingen naar de bibliotheek sturen, waar ze aan de slag gaan met taal- of rekenopdrachten. Het ontbreekt echter nogal aan duidelijke leerdoelen en structuur. De biebjuf selecteert met een zekere willekeur de opdrachten waar de leerlingen aan werken, en het komt regelmatig voor dat groep 4 en groep 6 exact dezelfde opdrachten maken. Daarbij is er weinig aandacht voor begeleiding en feedback. Ik wil me er de komende tijd vooral voor inzetten om de mogelijkheden van de bibliotheek beter te benutten: overleggen met de leerkrachten over welke leerlingen het hardst ondersteuning nodig hebben en op welke punten, lesmateriaal ontwikkelen dat hierbij aansluit en zoveel mogelijk individuele begeleiding bieden. De biebjuf staat achter mijn plannen, maar ik heb wel het gevoel dat ik enigszins voorzichtig te werk moet gaan om haar niet voor het hoofd te stoten. Zij vindt mij namelijk maar serieus en kritisch, en ik moet haar natuurlijk wel te vriend houden!

´s Middags werk ik nog steeds met een aantal kinderen in de naschoolse opvang. Ik leer ze allemaal steeds beter kennen, en zij mij. Dat maakt het heel leuk, al zijn de verhalen ´achter´ de kinderen soms schrijnend. Zo is er Alfredo, een prachtig, lief jongetje van 7. Hij steelt iedereens hart met zijn guitige koppie en knikkerverzameling en heeft groot ontzag voor het feit dat ik wel drie of vier kinderen tegelijk kan optillen (´jij hebt echt veel spieren!´). Maar ja, zo´n jochie als Alfredo weegt nog geen twintig kilo, omdat hij thuis niet veel te eten krijgt. Zijn ouders zijn alcoholisten en drie van zijn broertjes wonen in een weeshuis. Een paar weken geleden is zijn jongste broertje, een baby van een jaar oud, overleden. Het kindje ging normaal altijd naar een kinderdagverblijf, maar zijn moeder bracht hem al een tijdje niet meer langs. Hij was ziek: diarree en overgeven, zei zijn moeder. Ze gingen niet naar de dokter, maar naar een curador, een traditionele genezer. Wat die precies heeft geadviseerd weet ik niet, maar feit is dat het jongetje uiteindelijk is overleden. Zo zinloos, een dood die waarschijnlijk makkelijk voorkomen had kunnen worden als zijn ouders hem naar de dokter hadden gebracht... Dat soort verhalen breken mijn hart.

In de naschoolse opvang doen we niet alleen huiswerk en spelletjes, maar ook andere dingen. Deze week hebben we bijvoorbeeld drie jongetjes gebadderd. Thuis gaan ze niet zo vaak in bad, en als ze zich al wassen dan is het vaak in een vies stroompje dat door de wijk loopt. Het warme badje dat wij hadden vollopen was dus echt een traktatie. Het was bijna ontroerend om te zien hoe die stoere jongetjes in dat warme water veranderen in zachte kindjes, die zich maar wat graag door ons laten inzepen en met het water spelen. Na drie wasbeurten stonden de drie heertjes weer schoon en fris buiten en gooiden wij ernstig zwart badwater weg :-).
Ook zijn we de laatste week een paar keer op excursie geweest. Met vijftien kinderen in een busje, op naar de speeltuin of waar dan ook. Voorlopig hoogtepunt was een bezoekje aan het vliegveld. Het begon al met het beklimmen van de roltrap: zoiets hadden ze nog nooit gezien, en zo´n bewegende trap is dan toch wel heel spannend! Eenmaal op het uitkijkpunt zagen we vliegtuigen landen en opstijgen. Judith, Anna (ons vrijwilligersopperhoofd) en ik probeerden uit te leggen hoe zo´n vliegtuig er van binnen uitziet, en hoe dat allemaal werkt. Anna besloot, met een paar kids in haar kielzog, te gaan vragen of we misschien een kijkje mochten nemen in één van de vliegtuigen op het platform. Tegen alle verwachtingen in mocht dat, en even later kregen we een rondleiding in het vliegtuig dat we nog geen half uur eerder hadden zien landen. Onze gids liet de motoren zien, de kinderen kregen cola en een sandwich, en als klap op de vuurpijl mochten ze in de cockpit kijken en op de stoel van de piloot zitten. Zelfs voor Nederlandse kinderen zou dit een superervaring zijn, dus je kunt je voorstellen hoe dit was voor kinderen die normaal alleen reizen in afgeladen, hobbelende busjes. Een onvergetelijke middag!

Ook de avonden beginnen zich steeds meer te vullen. Twee à drie keer per week ga ik sporten. Het geheig na ieder sprintje begon me een beetje tegen te staan, en ik miste mijn sportroutines uit Nederland, dus ik heb mezelf een abonnement op de sportschool cadeau gedaan. Heerlijk om daar af en toe lekker te staan zweten, en een goede plek om mensen te ontmoeten. De sportschool wordt vooral bezocht door mensen uit de upperclass, die vaak gereisd hebben en het dus leuk vinden om een praatje te maken met iemand uit Europa. Wie weet komen daar nog amigos uit voort!
Sinds deze week hebben we ´s avonds echter ook serieuzere activiteiten: Anna en een Boliviaanse vriendin gaan iedere avond brood en iets warms uitdelen aan mensen die op straat leven. Afgelopen week zijn Judith en ik een paar keer meegeweest. Daarbij zag ik echt weer een nieuwe gradatie van armoe en ellende: de absolute uitzichtloosheis. Op straat leven veel ´cleveros´, aan lijm verslaafde jongeren. Het lijmsnuiven tast hun hersenen aan, en ik heb het vermoeden dat ze vaak niet veel ouder worden dan twintig. Door hun verslaving zijn hun hersenen aangetast, en zijn ze vaak verward en agressief. De kinderen op de school waar ik werk zijn ook arm en leven soms een hard leven, maar zij hebben in ieder geval nog de mogelijkheid om iets van hun toekomst te maken. Het lot van de cleveros lijkt vaak al bepaald: ze zijn te verslaafd om ooit nog te stoppen en zullen een nooit meer wat van hun leven kunnen maken. Dat is confronterend... Er zijn veel organisaties die zich voor deze jongeren inzetten, maar ze staan niet altijd open voor hulp. Gelukkig willen ze een broodje en een glaasje warme melk met rijst nog wel aannemen. Het zal hun situatie niet structureel veranderen, maar in ieder geval gaan ze met een gevulde maag ´naar bed´...

In de komende vakantieweken ga ik op school aan de slag om de kinderen die extra ondersteuning nodig hebben bijles te geven, maar er is ook tijd voor een beetje toerisme. Volgende week ga ik met drie Nederlandse meisjes naar La Paz. Twee van hen vliegen van daaruit terug naar Nederland, Judith en ik reizen door naar het Titicacameer (alleen al om de naam is dat een bezoekje waard), en misschien nog wat andere plekken in en rond Bolivia. Judith reist uiteindelijk door naar Argentinië en vliegt van daaruit terug naar huis, ik ga alleen terug naar Cochabamba. Hoewel ik van tevoren vast voornemens was om niet alleen Nederlandse vrienden te maken, heb ik het hier tot nu toe heel gezellig gehad met Judith en de andere Nederlandse vrijwilligsters die bij haar (inmiddels ons) in huis wonen. Ik zal ze missen dus... Gelukkig heb ik sinds deze week ook een nieuwe Nederlandse huisgenoot, die ook tot eind november blijft. Is er in ieder geval iemand waar ik af en toe een beetje Nederlands mee kan kletsen. En ach, genoeg nieuwe mensen te ontmoeten!

Nou, genoeg geschreven! Ik zit hier in een internetcafé dat verder vooral wordt bevolkt door pubers die op verschillende computers met en tegen elkaar het computerspel Call of Duty spelen. Er wordt daarbij heerlijk over en weer geschreeuwd over wapens, sterven, klootzakken en wat al niet meer. Tijd om weer even rustiger oorden op te zoeken, bijvoorbeeld de hangmat in de tuin!

Tot snel!